Τι διαφορά έχει η ΓΣΘ από την ψυχανάλυση;

Υπάρχουν πολλές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Η λέξη ψυχανάλυση, που αφορά σε μία συγκεκριμένη μορφή ψυχοθεραπείας βασισμένη στη θεωρία του Freud.

Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία δε μοιράζεται το θεωρητικό υπόβαθρο της ψυχανάλυσης και αναπτύχθηκε ως αντίδραση στην έλλειψη επαρκών επιστημονικών δεδομένων για τις μέχρι τότε διαθέσιμες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις.

Πήρε τη σημερινή τη μορφή στα τέλη της δεκαετίας του '60, δίνοντας έμφαση στον τρόπο σκέψης του ατόμου.

Τι είναι η Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ);

Ο όρος αποτελείται από δύο λέξεις "γνωσιακή", "συμπεριφοριστική" που αντιστοιχούν στα δύο σημαντικά συστατικά της θεραπείας, τα οποία λειτουργούν συνδυαστικά.

• Ο όρος 'γνωσιακή' αναφέρεται στις "γνωσίες" ή σκέψεις, πεποιθήσεις, αντιλήψεις κ.τ.λ. Είναι οι γνωστικές διεργασίες που μεσολαβούν μεταξύ ερεθίσματος και συμπεριφοράς
• Ο όρος 'συμπεριφοριστική' αναφέρεται στην σύνδεση μεταξύ των διαφόρων μορφών συμπεριφοράς και των συνθηκών μέσα στις οποίες εμφανίζονται. Βασική αρχή της συμπεριφοριστικής θεραπείας είναι ότι η κάθε μορφή συμπεριφοράς είναι μαθημένη, και επομένως μπορεί να τροποποιηθεί μέσα από μία νέα διαδικασία μάθησης.

Στις ΓΣΘ οι πελάτες δουλεύουν μαζί με τον θεραπευτή για να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τα προβλήματα με βάση τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά.

• Η θεραπεία συνήθως εστιάζεται στις δυσκολίες του εδώ και τώρα και βασίζεται στην ανάπτυξη μιας κοινής ανάμεσα στον θεραπευτή και τον ασθενή άποψης για τα προβλήματα του ασθενούς.
• Η διαδικασία αυτή οδηγεί στον καθορισμό των προσωπικών και άμεσων στόχων και στρατηγικών στη θεραπεία, κάτι το οποίο συνεχώς παρακολουθείται και αξιολογείται.
• Οι ΓΣΘ μπορούν να λειτουργήσουν ατομικά, οικογενειακά και ομαδικά.
• Οι θεραπείες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να βοηθήσουν τον καθένα.

Τι συμβαίνει στην ΓΣΘ;

Στις ΓΣΘ ο θεραπευτής και ο ασθενής συνεργάζονται για:

• να κατανοήσουν τα προβλήματα του ασθενούς
• να αναγνωρίσουν το πώς αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τον τρόπο που σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται
• και με ποιόν τρόπο επηρεάζεται η λειτουργικότητά του

Με βάση την κατανόηση των ιδιαίτερων προβλημάτων του κάθε ασθενούς, ο θεραπευτής και θεραπευόμενος θα δουλέψουν μαζί για τον προσδιορισμό των στόχων και θα συμφωνήσουν σε ένα θεραπευτικό πλάνο.

• Η θεραπεία επικεντρώνεται στο να βοηθηθεί ο ασθενής να ανακαλύψει λύσεις στα προβλήματα του, που θα του είναι πολύ πιο χρήσιμες από ότι οι τρόποι με τους οποίους προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα.
• Βασικός στόχος των θεραπευτικών συναντήσεων είναι, ότι μαθαίνει στο γραφείο του θεραπευτή, να το εφαρμόζει στη δική του καθημερινή λειτουργία και πρακτική.
• Μια τέτοια διαδικασία συχνά απαιτεί από τον ασθενή να χρησιμοποιήσει το χρόνο ανάμεσα στις θεραπευτικές συναντήσεις για να δοκιμάσει και να πειραματισθεί με νέες τακτικές και λύσεις.
  
  • Ο ρόλος του θεραπευόμενου είναι να γίνεις ο "παρατηρητής" του εαυτού σου, να μάθει να παρακολουθείς και να καταγράφει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις ενέργειες, τις αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας.
  • Η εργασία για το σπίτι προσαρμόζεται στην προσωπικότητα και στις ανάγκες του κάθε ατόμου και σύμφωνα με την βιβλιογραφία όσο περισσότερο συμμορφώνεται κανείς στην «εργασία για το σπίτι», τόσο αποτελεσματικό είναι το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
  • Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν συναντήσεις στις οποίες ο ψυχοθεραπευτής να ζητήσει να κάνετε κάποιες δραστηριότητες εκτός θεραπευτικού πλαισίου, ή να κρατήσετε ένα ημερολόγιο με τις δραστηριότητες σας μέσα στην βδομάδα, να διαβάσετε ένα απόσπασμα από κάποιο βιβλίο, κ.α.

Σε τι προβλήματα μπορούν να βοηθήσουν οι ΓΣΘ;

Η αποτελεσματικότητα των ΓΣΘ έχει επιβεβαιωθεί μέσα από πάρα πολλές έρευνες. Έχει έτσι αποδειχθεί πως οι ΓΣΘ αποτελούν ένα αποτελεσματικό είδος θεραπείας, και ιδιαίτερα στα ακόλουθα: